8.1.2 Ontwikkelopgave Natura 2000

Samen met veertien partners realiseren wij de doelstellingen voor de Natura 2000-gebieden, waarbij tegelijkertijd economische ontwikkeling mogelijk is. Hierdoor ontstaat een goede balans tussen ecologie en economie. We zorgen voor een snelle en slagvaardige realisatie van de Ontwikkelopgave Natura 2000 en voeren maatregelen uit in en rond de Natura 2000-gebieden. Daarnaast hebben wij de ambitie om op basis van vrijwilligheid met de uitvoering van de verbetervoorstellen van de partners circa 500 hectare natuur te realiseren en daarmee het NatuurNetwerk Nederland (NNN, voorheen de Ecologische Hoofdstructuur - EHS) af te ronden.

Context

De planuitwerkingsfase wordt getrokken door meerdere partners van “Samen werkt beter”. Onze insteek daarbij is een toekomstbestendige invulling. Zelfrealisatie heeft daarbinnen onze voorkeur. Dat houdt in dat we het eigendom bij anderen laten en afspraken maken over de uitvoering van de benodigde maatregelen. In 2018 zetten wij de gesprekken daartoe met de grondeigenaren voort. Dit alles overeenkomstig de beschikbare wettelijke instrumenten en de door ons opgestelde interventieladder die ook ten grondslag ligt aan de door ons vastgestelde verwervingsplannen.

Dit programma bevindt zich in de overgang van programmering naar realisatiefase, in 2018 worden voor de betreffende gebieden met de Swb-partners nadere afspraken gemaakt en de projectorganisaties daarvoor ingericht.

Acties

  1. Wij ronden in 2018 voor de meeste Natura-2000 gebieden de (voor)ontwerp ruimtelijke plannen af, met uitzondering van de later gestarte gebiedsprocessen.
  2. Wij zorgen samen met de terreinbeherende organisaties en Overijssels Particulier Grondbezit voor de start van de feitelijke uitvoering van de maatregelen binnen de Natura 2000 gebieden (de zogenaamde interne maatregelen).
  3. Wij stimuleren de totstandkoming van de afronding van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) via de zogenoemde verbetervoorstellen. Deze verbetervoorstellen zijn op voorspraak van partners in het beleid verankerd in 2013 en hebben anders dan de dwingende PAS / Natura 2000 opgave een vrijwillig karakter. Voor de afronding van de verbetervoorstellen zijn diverse partners uit Samen werkt beter verantwoordelijk. De provincie faciliteert de ontwikkeling van de verbetervoorstellen.
  4. Wij voeren gesprekken met alle eigenaren in de gebieden waar de planuitwerking loopt met betrekking tot de zelfrealisatie of het beschikbaar krijgen van de benodigde gronden en de schadeloosstelling die daarbij hoort.
  5. Wij voeren een herijking uit van de financiële onderbouwing van haalbaarheid en betaalbaarheid van de resterende opgave, zoals afgesproken in PS/2014/62.

Toelichting op voortgang

De planuitwerkingsfase loopt voor alle Natura2000-gebieden waar in de 1e PAS-periode maatregelen nodig zijn. Diverse partners binnen Samen werkt beter hebben een rol als trekker van een gebiedsproces op zich genomen. In 2018 hebben wij niet voor alle gebieden een (voor)ontwerp ruimtelijk plan vast kunnen stellen. Het blijkt, dat de planvorming meer tijd nodig heeft dan gedacht. Dit komt o.a. doordat bij de concretisering van maatregelen vaak aanvullende inhoudelijke vragen naar (hydrologische) effecten in de omgeving ontstaan. Desondanks hebben wij een aanzienlijke stap gezet in de afronding van de plannen van de 28  gebieden. De stand van zaken is als volgt:

  • Voor Uiterwaarden Zwarte Water Vecht is het ruimtelijk plan definitief vastgesteld na afronding van de inspraakprocedures.
  • Voor twee gebieden is de uitvoering vrijwel afgerond.
  • Voor vijf gebieden hebben wij in 2018 een (voor)ontwerp ruimtelijk plan vastgesteld: Sallandse Heuvelrug (Zunasche Heide), Landgoederen Oldenzaal, Punthuizen/Stroothuizen, Wieden en Weerribben.
  • Voor twee gebieden is het (voor)ontwerp ruimtelijk plan aan ons opgeleverd (Boetelerveld en Reggedal).
  • Voor twaalf andere gebieden wordt het (voor)ontwerp ruimtelijk plan in 2019 verwacht. Zoals eerder is gemeld is voor Wierdense Veld en Engbertsdijksvenen door externe factoren pas medio 2017 gestart met de planuitwerking.
  • Voor acht gebieden is uitvoering gepland voor de 2e PAS-periode, zijn geen externe maatregelen nodig of valt uitvoering onder RWS. Het beheerplan voor IJsseluiterwaarden is in 2018 door Gelderland vastgesteld.

De terreinbeherende organisaties zijn in 2018 gestart met de uitvoering in verschillende gebieden. Voorbeelden zijn de boskap in Engbertsdijksvenen en het Buurserzand en op de Sallandse Heuvelrug en de Lemelerberg. Ook gaan zij verder met uitvoering van beheermaatregelen. OPG (Overijssels Particulier Grondbezit) heeft ca 60 particuliere eigenaren van natuurgebieden bezocht, om met hen te bezien welke maatregelen op hun terreinen aan de orde zijn, en soms al deels blijken te zijn uitgevoerd.

Inmiddels wordt, in nauwe afstemming met de trekker van het gebiedsproces, in alle gebiedsprocessen gesproken met eigenaren die met de (effecten van de) maatregelen te maken krijgen. Het tempo rondom beschikbaar krijgen van de grond neemt toe. Maar de voortgang blijft wel achter bij de verwachtingen, omdat de planuitwerking meer tijd nodig heeft. In 2018 is twee keer gebruik gemaakt van de bedrijfsverplaatsingsregeling.

Sommige Verbetervoorstellen EHS lopen mee in de N2000-gebiedsprocessen en worden daarbinnen apart gemonitord. Overeenkomstig de omgevingsvisie is de uitvoeringstermijn verlengd tot 2027 (in lijn met het Natuurpact). In 2018 is overeenstemming bereikt over de inrichting van Vledder en Leijershooilanden, de uitvoering start in 2019.

In 2018 hebben wij de herijking van de Ontwikkelopgave afgerond, zoals aan u  toegezegd in PS/2014/62. De uitkomst hiervan is verwerkt in de Perspectiefnota 2019.  Wij hebben daar gemeld dat met strak aan de wind (blijven) varen het nog steeds mogelijk lijkt om de opgave uit te voeren binnen de in 2013 beschikbaar gestelde financiering, maar dat er ook sprake is van onzekerheden die mogelijk tot aanvullende voorstellen kunnen leiden.  In 2018 zijn in dit licht verschillende acties in gang gezet om invulling te blijven geven aan de haalbaarheid en betaalbaarheid van de opgave. Eind 2018 zijn wij gestart met de jaarlijkse actualisatie van de financiële prognose. De uitkomst daarvan verwachten wij in het voorjaar van 2019. Wij zullen u voor de zomer informeren over de stand van zaken.

Financiën

De lasten voor de Ontwikkelopgave Natura 2000 (incl. Verbetervoorstellen) zijn € 43,8 miljoen in 2018, en blijven daarmee binnen begrote lasten van € 52,9 miljoen. Er waren in 2018 niet begrote baten van € 0,4 miljoen. Dit betreft onder andere boekwinsten op grond.

Per saldo is in 2018 € 9,5 miljoen minder besteed dan begroot. Een belangrijke oorzaak is dat er 2018 minder grond is aangekocht dan gepland. Daarnaast zijn er lagere uitgaven geweest voor de Verbetervoorstellen dan gepland. De niet bestede middelen blijven de komende jaren beschikbaar voor de uitvoering van de Ontwikkelopgave Natura 2000.

In 2018 zijn voor de Ontwikkelopgave Natura 2000 de middelen vooral besteed aan het beschikbaar krijgen van grond (€ 17,3 mln.). Het betreft met name afwaardering van gronden die een natuurbestemming krijgen en schadeloosstelling van eigenaren. Daarnaast zijn kosten gemaakt voor de voorbereiding resp. uitvoering van inrichtingsmaatregelen (€ 10,8 resp. € 13,4 mln.).

De kosten van de ophoging van de formatieruimte voor de programma-organisatie Ontwikkelopgave Natura 2000 (maximaal 15 fte overeenkomstig het Statenvoorstel PS/2015/687) zijn in 2018 uitgekomen op 0,82 miljoen (beschikbaar budget € 1,1 miljoen). Deze kosten worden gedekt uit de uitvoeringsreserve Natuurnetwerk Nederland. De invulling van het budget voor de extra formatieruimte is in 2018 toegenomen tot circa 75% van de beschikbare ruimte. De verwachting is dat de resterende ruimte in de uitvoeringsfase benut zal worden.

Resultaatbestemming

De provincie Overijssel ontvangt via de decembercirculaire de laatste bijdrage van € 0,355 miljoen voor het uitvoeren van hydrologische maatregelen. Deze bijdrage was reeds voorzien in het Statenvoorstel 2014/62. Onder Kerntaak 20 Financiering en dekkingsmiddelen stellen wij u voor om dit bedrag middels resultaatbestemming toe te voegen aan de Uitvoeringsreserve Natuurnetwerk Nederland.

Basisinformatie

Verantwoordelijk portefeuillehouder:

Hester Maij

Rol provincie:

Wij vervullen meerdere rollen, namelijk die van regisseur, opdrachtgever, investeerder en faciliteerder.

Looptijd prestatie:

Structureel.

Relatie met reserve Natuurnetwerk Nederland / Kwaliteit van Overijssel:

Ja. Bijbehorend investeringsvoorstel:

Statenvoorstel Uitvoeringsreserve EHS [PS/2014/62 ] (bijbehorend besluit).

Project website:

Website ontwikkelopgave Natura 2000

Zoeken