2.1.1 Stimuleren van energiebesparende maatregelen en de opwekking van hernieuwbare energie

Wij stimuleren en steunen initiatieven van inwoners, ondernemers, instellingen en andere overheden. Wij helpen projecten voor hernieuwbare energie en energiebesparing te realiseren met het programma Nieuwe Energie Overijssel 2017 - 2023 in samenwerking met partijen in de samenleving. Daarmee vermindert het energieverbruik, en stijgt de opwekking (of oogst) uit hernieuwbare energie en dus het aandeel hernieuwbare energie in het totale verbruik van Overijssel.

Context

Wij houden vast aan de doelstelling van 20% hernieuwbare energie en realiseren dit in 2023. Het verhogen van het aandeel hernieuwbare energie vraagt een transitie van de markt die van oudsher is ingericht op fossiele energie. Dit vergt samenwerking van overheden, bedrijven, instellingen, inwoners en lokale initiatieven. Op nationaal niveau werken partijen – inclusief het Interprovinciaal Overleg en het Rijk – samen aan het Nationaal Programma Energietransitie en op Europese schaal is energie één van de prominente thema’s. In het klimaatakkoord van Parijs heeft Nederland zich gecommitteerd om de mondiale temperatuurstijging tot ruim onder de twee graden te beperken. Daarvoor moet de uitstoot aan CO2 en overige broeikasgassen worden teruggedrongen.

Wij vergroten het aandeel hernieuwbare energie door kennis te delen, partijen met elkaar te verbinden, netwerken op te bouwen, ruimte te bieden binnen de kaders van omgevingsbeleid en vergunningverlening en door het aanbieden van verschillende financieringsvormen. Zo nodig initiëren wij projecten als er op deelterreinen onvoldoende initiatieven tot stand komen.

Acties

  1. Het uitvoeren van het programma Nieuwe Energie 2017 - 2023 gezamenlijk met partners in een voortrollende uitvoeringsagenda en met een gezamenlijke uitvoeringsorganisatie met bestuurlijke kerngroep.
  2. Het uitvoeren van 5-10 lokale aanpakken voor verbetering van de bestaande woningvoorraad en minimaal 4 projecten voor energie met bedrijfsorganisaties.
  3. Planontwikkeling voor projecten binnen de resterende taakstelling windenergie.
  4. Het voorbereiden van 2 projecten geothermie.
  5. Het uitvoeren van portfoliomanagement voor de in het programma Nieuwe Energie verwachte project voor bio-energie en zonne-energie (met name veldopstellingen).
  6. Het ontwikkelen van (pilot-)projecten voor innovatie, waterkracht en duurzame mobiliteit.

Toelichting op voortgang

De uitvoeringsagenda 2018 is vastgesteld in de bestuurlijke kerngroep en er is uitvoering gegeven aan ruim 130 projecten. Ongeveer de helft van de projecten die in 2018 van start zijn gegaan of al waren gestart, loopt ook in 2019 nog door.

We startten tien wijkaanpakken, deels met subsidie van Binnenlandse Zaken of de provincie, deels met kennis en capaciteit uit het programma Nieuwe Energie Overijssel. Er zijn meer dan vier projecten voor energie met bedrijfsorganisaties in uitvoering. Dit zijn MKB Nederland/VNO-NCW, Metaalunie, de grootverbruikers (VEMW/FME achterban), Techniek Nederland (vh UNETO-VNI), en LTO.

De gemeente Staphorst heeft de planvorming voor de resterende 12 MW windenergie opgepakt. Voor de projecten in Nieuwleusen en Ommen/Hardenberg (de Veenwieken) heeft de Raad van State groen licht gegeven. Deze kunnen nu gerealiseerd worden.

De opsporingsvergunning voor Geothermie Zwolle is verleend. B&W bepaalde een voorlopige locatie zodat de gemeenteraad een go-besluit kan nemen.

In het project Koekoekspolder zijn de voorbereidingen voor de uitbreiding van de eerste bron gestart. De stichting ‘KKP energieneutraal 2030’ is in november opgericht voor verduurzaming van het tuinbouwgebied.

We stelden portfoliomanagers aan voor zon-, wind- en bio-energie zodat er goed zicht is op de te realiseren projecten. Daarbij brengen we ook oplossingen in beeld voor veel voorkomende belemmeringen zodat er minder projecten afvallen en meer projecten tot realisatie komen.

In het themaprogramma innovatie geven we via living labs vorm aan projecten voor gebouwde omgeving, scouten we energie-innovaties, en trokken we een innovatie-ontwikkelaar aan.

Voor energie uit water voerden we in Overijssel potentiestudies uit naar kansen voor warmte-/koudewinning (aquathermie), zon op water en waterkracht. Op twee locaties in de Vecht lopen projecten om proefinstallaties voor waterkracht te plaatsen. We startten een pilot voor een innovatieve turbine in de IJssel.

Op het gebied van mobiliteit onderzoeken wij de verduurzaming van veerponten en de mogelijkheden voor vulpunten waterstof.

Met de provincie Gelderland samen hebben we voor in totaal 43 gemeenten de aanbesteding gedaan voor 2250 laadpalen in de openbare ruimte.

Financiën

In het afgelopen jaar is € 10,2 miljoen aan lasten gerealiseerd voor het programma Nieuwe Energie Overijssel. Een aantal belangrijke uitgaven in 2018 binnen verschillende onderdelen van het programma waren:

  • Bijdrage aan convenant Bio-energie Waterschappen (€ 3,2 miljoen)
  • Subsidies Hernieuwbare energie en energiebesparing 2017/2018 (€ 2 miljoen)
  • Voorbereidingskosten ELENA-projecten (€ 690.000)
  • Voortzetting Energiebespaarlening (€ 500.000)
  • Bijdragen gebiedsgerichte aanpak door gemeenten (€ 400.000)
  • Subsidies voor lokale initiatieven (€ 350.000)
  • Subsidies voor energiebesparende maatregelen door bedrijven (€ 230.000)

De lasten zijn in totaal € 2,9 miljoen lager dan begroot. In hoofdlijnen is dit verschil te verklaren door:

  • Een vrijval van de voorziening lening Empyro (€ 1,5 miljoen). In 2014 heeft de provincie Overijssel de bouw van een innovatieve pyrolysefabriek in Hengelo mogelijk gemaakt door een (achtergestelde) lening van € 3 miljoen te verstrekken aan Empyro B.V. Deze lening is vanuit originele Energiemiddelen afgedekt met een voorziening (€ 1,5 miljoen) en binnen de Algemene Financieringsreserve (€ 1,5 miljoen). Eind 2018 is Empyro B.V. overgenomen door Twence B.V. en is de lening aan ons terugbetaald. De voorziening en de reservering binnen de AFR vallen daardoor vrij. De vrijval van de voorziening leidt tot een lagere last van € 1,5 miljoen op deze prestatie in 2018. De oorspronkelijke middelen blijven beschikbaar voor het Programma Nieuwe Energie. Voor de afwikkeling hiervan doen wij u een resultaatbestemmingsvoorstel.
  • Het beschikken van een aantal subsidies vindt plaats in 2019 (€ 1.050.000). Jaarlijks is € 2 miljoen beschikbaar voor de subsidieregeling Hernieuwbare energie en energiebesparing, welke in twee tenders wordt opengezet. Voor een aantal subsidieaanvragen in de tweede tender 2018 zal de beschikking begin 2019 plaatsvinden. De bijbehorende lasten van € 600.000 schuiven daarom ook door van 2018 naar 2019. Ook een aantal subsidieaanvragen voor de subsidie lokale energie-initiatieven (UBS 3.6) wordt later in behandeling genomen dan voorzien. Beschikking vindt in die gevallen waarschijnlijk plaats in 2019. Hierdoor vallen de lasten in 2018 € 450.000 lager uit dan begroot.
  • Lagere besteding voor Elena (€ 300.000). De begrote bijdrage aan voorbereidingskosten voor de Elena-projecten bedroeg voor 2018 € 1 miljoen. Een deel van deze kosten is echter nog niet door de deelnemende partijen gemaakt, dan wel bij ons in rekening gebracht. Het gaat hier onder andere om de kosten voor het onderzoek naar een uitbreiding van de warmtebron in de Koekoekspolder. Dit zal naar verwachting in 2019 plaatsvinden. De lasten vallen hierdoor in 2018 € 300.000 lager uit dan begroot.

Begrotingswijziging PS

In 2014 heeft de provincie Overijssel de bouw van een innovatieve pyrolyse fabriek in Hengelo mogelijk gemaakt door een (achtergestelde) lening van € 3 miljoen te verstrekken aan Empyro B.V.. Deze lening is vanuit Energiemiddelen afgedekt met een voorziening (€ 1,5 miljoen) en binnen de Algemene Financieringsreserve (€ 1,5 miljoen). Eind 2018 is Empyro B.V. overgenomen door Twence B.V. en is de lening aan ons terugbetaald. De terugkomende middelen blijven beschikbaar voor het Programma Nieuwe Energie.

De vrijval van de voorziening leidt tot een lagere last van € 1,5 miljoen op deze prestatie in 2018, waardoor per saldo € 1,5 miljoen extra resteert binnen de reserve uitvoering Kwaliteit van Overijssel (op prestatie 2.1.1). Door de terugbetaling van de lening kan daarnaast de reservering binnen de Algemene Financieringsreserve van € 1,5 miljoen vrijvallen.

Om ook deze middelen voor het Programma Nieuwe Energie te behouden stellen wij u voor om vanuit de Algemene financieringsreserve € 1,5 miljoen te storten in de Reserve uitvoering Kwaliteit van Overijssel voor prestatie 2.1.1.

Deze begrotingswijziging wordt verwerkt via Kerntaak 20.

Door de vervroegde aflossing van de lening aan Empyro ontvangen wij vanaf 2019 geen rentebaten meer. De rentebaten voor deze lening dienen wij daarom meerjarig af te ramen. Voor 2019 gaat het daarbij om € 95.000.

Wij stellen u voor de baten voor prestatie 2.1.1 structureel te verlagen, aflopend van € 95.000 in 2019 tot € 53.000 in 2023.

Begrotingswijziging GS

Basisinformatie

Verantwoordelijk portefeuillehouder:

Annemieke Traag

Rol provincie:

Programmaverantwoordelijkheid voor het totaal en situationeel voor de onderdelen zoals projecten binnen het programma.

Looptijd prestatie:

Niet structureel. Eindigt naar verwachting in 2023

Relatie met reserve Natuurnetwerk Nederland / Kwaliteit van Overijssel:

Ja. Bijbehorend investeringsvoorstel:

Kerntakenbegroting 2012 [PS/2011/679 ] (bijbehorend besluit).

Statenvoorstel versnelling CO2 reductie - Duurzaam Energiefonds [PS/2010/1178 ] (bijbehorend besluit).

Daarnaast is vanuit het Coalitieakkoord ‘Overijssel Werkt!’ er budget beschikbaar gesteld voor deze prestatie. Dit is verwerkt in de Begroting 2016. Het bijbehorende investeringsbesluit is daarmee de Begroting 2016 [PS/2015/687 ]. Het besluit van de Begroting 2016 vindt u hier.

Statenvoorstel Programma Nieuwe Energie 2017-2023 [PS/2016/1064 ] (bijbehorend besluit).

Project website:

Nieuwe Energie

Zoeken